Beyin ve Müziğin İş Birliği: Sesler Ne Kadar Etkili?

Müzik ve müzikal sesler, sağlık ve insan fizyolojisi için yıllardır önemli olmaya devam ediyor. Beyin üzerine yapılan araştırmalar, müzik ile beynin bir ilişkisi olduğu konusunda hemfikir. Beynimiz yapılan araştırmalara rağmen pek çok açıdan gizemini hala koruyor. Müzik ve beynin ilişkisi de çözülmeye devam eden gizemli noktalardan bir tanesi olarak karşımıza çıkıyor. Bu yazıda sizlere, pek çok insan için hayatın önemli bir parçası olan ve beynimiz üzerinde ciddi etkileri olan müzikten bahsedeceğiz.

Beyin Dalgaları Hakkında Ne Biliyoruz?

Beyin dalgaları, insan beyninin elektriksel aktivitelerini ifade eder. Beyin dalgaları, kişinin ruh hali, düşünceleri ve davranışları üzerinde etkili olan önemli bir faktördür. Ayrıca, müzik de insanlar üzerinde benzer etkilere sahiptir. İşte bu nedenle, beyin dalgaları ve müzik arasındaki ilişki üzerine yapılan çalışmalar son yıllarda önem kazanmıştır.

Beyin dalgaları, beyindeki nöronların elektriksel aktivitelerinden kaynaklanır. Beyin dalgaları, insan beynindeki farklı bölümlerde farklı frekanslarda meydana gelirler. Alfa dalgaları, beyindeki gevşeme anında ortaya çıkan ve 8-13 Hz frekans aralığında olan dalgaları ifade eder. Beta dalgaları, beyindeki yoğun düşünme ve konsantrasyon anlarında ortaya çıkan ve 13-30 Hz frekans aralığında olan dalgaları ifade eder. Theta dalgaları, beyindeki meditasyon anlarında ortaya çıkan ve 4-8 Hz frekans aralığında olan dalgaları ifade eder. Delta dalgaları ise, uyku anlarında ortaya çıkan ve 0.5-4 Hz frekans aralığında olan dalgaları ifade eder.

‘‘İnsan beynindeki alfa dalgaları 6 ile 8 hertz arasındadır. Vücut boşluğunun dalga frekansı 6-8 hertz arasında titreşir. Bütün biyolojik sistemler aynı frekans aralığında çalışır. Dünyanın elektriksel rezonansı da 6 ile 8 hertz arasındadır. Yani biyolojik sistemimizin tamamı -beyin ve dünyanın bizzat kendisi- aynı frekanslarda çalışır. Bu sistemi elektronik olarak kontrol edebilirsek insanoğlunun bütün zihinsel sistemini de kontrol edebiliriz.’’

-Nikola Tesla  (Kaynak: Aforizmalar, Zeplin Yayınları, ss: 71)

Tesla, beynin dalga frekansı kontrol altına alınabildiğinde insanın zihinsel süreçlerinin de kontrol edilebileceğine değinmiştir. Bugün geldiğimiz noktada, beyin dalga boyutlarına uygun seslerin insanı etkilediğini biliyoruz.

Müzik Terapi

Müzik, insanların duygusal durumlarını ve zihinsel faaliyetlerini etkileyen önemli bir faktördür. Araştırmalar, müzik dinlemenin beyindeki nöron aktivitelerini değiştirdiğini göstermiştir. Alfa dalgalarının artması, kişinin gevşemesini ve rahatlamasını sağlar. Bu nedenle, klasik müzik, caz ve doğa sesleri gibi yavaş ve ritmik müzikler, alfa dalgalarını artırarak insanları rahatlatır. Beta dalgalarının artması, kişinin konsantrasyonunu ve dikkatini artırır. Bu nedenle, rock, pop ve hip-hop gibi hızlı ve ritmik müzikler, beta dalgalarını artırarak kişilerin konsantrasyonunu artırır. Theta dalgalarının artması, kişinin meditasyon haline geçmesini sağlar. Bu nedenle, yogada kullanılan müzikler, theta dalgalarını artırarak meditasyon yapmayı kolaylaştırır.

Müzik ve Beyin İlişkisi

Müzik, beyindeki nöron aktivitelerini etkilerken, aynı zamanda beynin diğer fonksiyonları üzerinde de etkilidir. Araştırmalar, müzik dinlemenin beyindeki endorfin ve dopamin salınımını arttırdığını göstermektedir. Hormonlar, nörotransmitter maddeler ve çeşitli kimyasallar etkisiyle beynimiz, farklı şekillerde etkileniyor. Örneğin, dopamin, seratonin, endorfin gibi hormonlar hem nörolojik işlevleri hem de psikolojik durumumuzu kontrol ederler. Ayrıca beyinde yer alan hipofiz bezi- hipotalamus aksanı hormonların salınımını etkilerler. Endorfinler, beyindeki mutluluk ve zevk hissini arttıran kimyasal maddelerdir. Dopamin ise, ödül sistemini harekete geçirerek kişilerin motivasyonunu arttırır. Bu nedenle, müzik dinlemek, insanların mutluluk ve zevk hissini arttırırken, aynı zamanda motivasyonunu da arttırır. Ayrıca, müzik dinlemek, beyindeki stres hormonu kortizol seviyelerini de düşürür. Bu nedenle, müzik terapisi, stres, anksiyete ve depresyon gibi mental sağlık sorunlarının tedavisinde kullanılmaktadır.

Sonuç olarak, beyin dalgaları ve müzik arasındaki ilişki üzerine yapılan araştırmalar, müziğin insanların zihinsel durumları üzerindeki etkisini göstermektedir. Müzik, alfa, beta, theta ve delta gibi farklı beyin dalgalarını etkileyerek, insanların gevşemesini, konsantrasyonlarını arttırmalarını ve meditasyon yapmalarını kolaylaştırır. Ayrıca, müzik dinlemek beyindeki mutluluk, zevk ve motivasyon seviyelerini arttırırken, stres hormonu kortizol seviyelerini düşürür. Bu nedenle, müzik terapisi, mental sağlık sorunlarıyla mücadele etmek için kullanılan etkili bir yöntemdir.

KAYNAKLAR:

• Thoma, M.V., La Marca, R., Brönnimann, R., Finkel, L., Ehlert, U., & Nater, U.M. (2013). The effect of music on the human stress response. PloS One, 8(8), e70156.
• Chanda, M.L., & Levitin, D.J. (2013). The neurochemistry of music. Trends in Cognitive Sciences, 17(4), 179-193.
• Koelsch, S. (2014). Brain correlates of music-evoked emotions. Nature Reviews Neuroscience, 15(3), 170-180.
• Blood, A.J., & Zatorre, R.J. (2001). Intensely pleasurable responses to music correlate with activity in brain regions implicated in reward and emotion. Proceedings of the National Academy of Sciences, 98(20), 11818-11823.
• Thoma, M.V., Ryf, S., Mohiyeddini, C., Ehlert, U., & Nater, U.M. (2012). Emotion regulation through listening to music in everyday situations. Cognition and Emotion, 26(3), 550-560.